UN@ est une plateforme d'édition de livres numériques pour les presses universitaires de Nouvelle-Aquitaine

Édition du bullaire (607-618)

par

avec la collaboration d'Ézéchiel Jean-Courret

(606) – 49. – Bulles BX et EK, articles (607) à (618).

Catalogue de 1790 n° 57 [1250-1290] : Ratification de Clément V des dons et concessions faites à l’évêque d’Agen du droit de dixme des paroisses de Prinhan, Sainte-Germaine près Condom1, Lausegnhana), Lisse, Tauziède, Saint-Jean d’Ascous, Cazals, Saint-Hilaire près Grasimis, L’Artigue, Vilar près Condom, Saint-Jean de Flaujac, Saint-Jacques de Boulhac, depuis 1250 jusqu’en 1290.Catalogue de 1790, n° 94 [1252-1290] : Ratification de Clément V des dons et concessions faites à l’évêque d’Agen du droit de dixme des paroisses de Prinhac, Saint-Germain près Condom2, Saint-Sever et Saint-Gervais de Lisse, Cauzièdeb), Saint-Jean d’Ascous, Lausignan, Cazaux, Saint-Hilaire près Grasimésc), Artigue -arpens, Vilar près Condom, Lainac et Rolhac, depuis 1252 jusqu’en 1290.

a) Lauseghan C. — b) Tauziède C. — c) Grasimis C.

(607) [f. 109v] \In archidiaconatu Brulhiensi./ – [f. 170r].

(608) – (BX01) = (EK01) – .

Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram BX continetur qualiter dominus Poncius de Andirano3, miles, gratis se supposuit voluntati et ordinacioni domini nostri Agennensis episcopi ibidem presentis super decimis abjuratis per ipsum Poncium et predecessores suos, et super {super} ‹litteris› quas habebat ab ipso domino episcopo, ac promisit stare, etc.Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram EK continetur qualiter dominus Po‹n›cius de Andirano, miles, gratis se supposuit voluntati et ordinacioni domini Agennensis episcopi, ibidem presentis, super decimis abjuratis per ipsum Poncium et predecessores suos, super literis quas habebat ab ipso domino Agennensi episcopo et predecessoribus suis ex gratia speciali, et promisit stare ordinacioni ipsius episcopi quocumque modo super premissis duxerit ordinandum, etc.

(609) – (BX02) = (EK02).

Perrinhacum, l.-d. non identifié.

\Parrochia de Perrinhaco4./ Item plus, continetur qualiter Ramundus de Boglonio, qui moratur apuda) Saises5, renunciavit domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie ecclesie de Perinhaco et omnes alias decimas quascumque idem Ramundus et frater suus habent ab ipso domino episcopo Agennensi. Juravit, etc.\Parrochia de Perrinhaco./ Item plus, in eadem bulla describitur qualiter Ramundus de Boglonio, qui moratur apud Saysses, renunciavit et abjuravit domino episcopo Agennensi decimam parrochie ecclesie de Perrinhaco et omnes alias decimas quascumque, si quas Ramundus et Berotus de Boglonio frater suus habeant, promisit, juravit, etc.

a) quad (sic) B, quod (sic) D.

(610) – (BX03) = (EK03).

Sainte-Germaine, l.-d., cne de Castelnau-sur-L’Auvignon (32).

\Sancte Simana de Soldrum6./ Item plus, continetur qualiter Na Perona de Soldirus quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam suam partem jus et evictionem quod et quam habebat in decima parrochie Sancte Simana de Soldrum prope Castrum Novum de Las Lobreras, ac juravit, etc.\Sancti Germani./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Na Perona de Soldum7 quitavit domino episcopo Agennensi omnia jura et portiones et rationes quod, que et quas habebat in decima parrochie ecclesie de Sancto Germano de Soldum prope Castrum Novum de Las Loberas, ac juravit contra predictam quitam non {contra} venire, etc.

(611) – (BX04) = (EK04).

Lisse (Saint-Sever), cne de Réaup-Lisse (47).

Tauziette (Saint-Pierre), l.-d., cne de Nérac (47).

Asquets (Saint-Jean), l.-d., cne de Nérac (47).

Lausseignan (Saint-Jean), l.-d., cne de Barbaste (47).

Lisse (Saint-Gervais), cne de Réaup-Lisse (47).

\Sancti Severii de Lissia8, Sancti Petri de Cauzieda, Sancti Johannis d’Escas, Sancti Johannis de Lavanhano, Sancti Gervasii9./ Item plus, continetur qualiter Ramundus de Andirano, domicellus, et Poncius de Andirano, clericus, fratres10, ac assensu eorum patris, quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi medietatem tocius decime parrochie Sancti Severii de Lissia et quartam partem tocius decime Sancti Petri de Tauziedaa) et sextam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis d’Escas et duodecimam partem tocius decime Sancti Johannis de Lavanhano et partem quam percipiebat in tota decima Sancti Gervasii, ac omnes alias agennenses. Juravit, etc.\Sancti Severii de Lissia, Sancti Petri de Cauzieda, Sancti Johannis d’Asquas, Sancti Johannnis de Levinhano./ Item plus, continetur qualiter Ramundus de Andirano, domicellus, et Poncius de Andirano, clericus, fratres et filii domini Oliveriib) de Lissia, militis, ibidem presentis et consentientis, gratis cesserunt, quitaverunt, resignaverunt domino episcopo Agennensi medietatem tocius decime parrochie Sancti Severii de Lissia et quartam partem tocius decime parrochie Sancti Petri de Cauzieda et sextam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis d’Ascas et duodecimam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis de Lavinhano et partem quam recipiebat in tota decima parrochie Sancti Gervasii de Lissia, et omnes alias diocesis Agennensis. Juravit, etc.

a) Un délié corrige C en T. Cauzieda B, D. — b) Olivierii B, D.

(612) – (BX05) = (EK05).

Lisse (Saint-Sever), cne de Réaup-Lisse (47).

Tauziette (Saint-Pierre), l.-d., cne de Nérac (47) ?

Asquets (Saint-Jean), l.-d., cne de Nérac (47).

Lausseignan (Saint-Jean), l.-d., cne de Barbaste (47).

Lisse (Saint-Gervais), cne de Réaup-Lisse (47).

[f. 110r] \Sancti Severii, Sancti Petri, Sancti Johannis, Sancti Gervasii./ Item plus, continetur qualiter domina Sibilia d’Autuas11, uxor domini Oliverii de Lissia, militis, ac consensu dicti militis ibidem presentis, quitavit domino nostro Agennensi episcopo medietatem tocius decime parrochie Sancti Severii de Lissia et quartam partem tocius decime parrochie Sancti Petri de Cauzieda et sextam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis d’Ascos et duodecimam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis de Lavanhano et partem quam percipiebat in tota decima parrochie Sancti Gervasii de Lissia, et omnes alias Agennensis diocesis. Juravit, etc.[f. 170v] \Sancti Severi de Lissia, Sancti Petri de Cauzieda, Sancti Johannis d’Ascas, Sancti Johannis de Lavinhano, Sancti Gervasii de Lissia./ Item plus, continetur qualiter domina Sibillia d’Autiasa), uxor domini Oliverii de Lissia militis, voluntate dicti militis et auctoritatem prebentis, quitavit domino episcopo Agennensi medietatem tocius decime parrochie Sancti Severii de Lissia et quartam partem tocius decime parrochie Sancti Petri de Cauzieda et sextam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis d’Ascas et duodecimam partem tocius decime parrochie Sancti Johannis de Lavinhano et partem quam recipiebat in tota decima parrochie Sancti Gervasii de Lissia, et omnes alias Agennensis diocesis. Juravit, etc.

a) Auteias C.

(613) – (BX06) = (EK06).

Cazaux, l.-d., cne de Lannes (47) ?

\Parrochia de Cazals./ Item plus, continetur qualiter Senebrunusa) de Gailardub)12 cessit, quitavit domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie de Cazals et omnes alias decimas diocesis Agennensis ac juravit, etc.\Parrochia de Cazals./ Item plus, continetur qualiter Senebrunus de Galardoc) resignavit, cessit domino episcopo Agennensi decimam parrochie de Cazals et omnes alias decimas quas habebat in diocesi Agennensi. Juravit, etc.

a) Senebrunnus B, D. — b) Galard C. — c) Galard C.

(614) – (BX07) = (EK07).

(BX07) omis D.

Grasimis (Saint-Hilaire), l-d., cne de Condom (32).

\Sancti Hylarii./ Item plus, continetur qualiter Gausbertus Sabater, burgensis de Condomio, cessit et resignavit reverendo in Christo patre, domino nostro Agennensi Agennensis diocesis decimam ecclesie Sancti Hylarii13 que est juxta ecclesiam de Grasismioa), et omnes alias decimas quas tenebat in tota diocesi, ac juravit.\Parrochia Sancti Hilarii./ Item plus, continetur qualiter Gausbertus Sabater, burgensis de Condomio, cessit, resignavit domino episcopo Agennensi decimam ecclesie Sancti Hylarii prope ecclesiam de Grasismio, et omnes alias, etc. Juravit, etc.

a) Grasisismo B.

(615) – (BX08) = (EK08].

(BX08) omis D.

L’Artiga Capencs, l.-d. non identifié.

[f. 110v] \Parrochia de L’Artiga./ Item plus, continetur qualiter Arnaldus de Villa, de Artiga Capencs, quitavit domino nostro episcopo Agennensi illam partem decime quea) tenebat in parrochia ecclesie de L’Artiga Carpencs et alibi in diocesi Agennensi, ac promisit et juravit, etc.\Parrochia de L’Artiga./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Arnaldus de Villa, de Artigia Capencs, gratis quitavit et resignavit domino episcopo Agennensi illam partem decime quam tenebat et possidebat in parrochia ecclesie de L’Artigua Carpencs et alibi in tota diocesi Agennensi, ac promisit et juravit, etc.

a) Sic cod. pour quam.

(616) – (BX09) = (EK09].

(BX09) omis D.

Vilar, l.-d. disparu, cne de Condom (32) ?

\Parrochia de Vilar14./ Item plus, continetur qualiter domina Guilherma d’Estan, burgensis de Condomio, totam illa decimam seu partem decime quam habebat et possidebat in parrochia ecclesie de Vilar prope Condomium, ac dicta Guilherma juravit sacrosanctis, etc.[f. 171r] \Parrochia de Villar./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter domina Guilherma d’Astan, burgensis de Condomio, quitavit domino episcopo Agennensi ac sancte matrici ecclesie Sancti Stephani Agennensis totam decimam seu partem decime quam ipsamet Guilherma habebat et possidebat in parrochia ecclesie de Villar prope Condomium, ac juravit, etc.

(617) – (BX10) = (EK10a), 1253/1254.

(BX10) omis D.

Sanctus Johannes de Flaviac, l.-d. non identifié.

Rouillac (Saint-Jacques), l.-d., cne de Gimbrède (32).

\Sancti Johannis15, Sancti Jacobi16./ Item plus, continetur qualiter Odo Mois, domicellus, filius quondam Odonis Mois, militis d’Astaffort17, non coactus sed sua mera libertate et motu suo proprio et arbitrio, absolvit, quitavit domino nostro Agennensi episcopo decimam ecclesie Sancti Johannis de Flaviac et quartam partem decime ecclesie Sancti Jacobi de Rolhac et omnes alias Agennensis diocesis. Juravit, etc.\Sancti Johannis de Flamant, Sancti Jacobi de Rolhac./ Item plus, in eadem bulla describitur qualiter Oddo Mois, domicellus filius quondam Oddonis Mois, militis d’Astafort, non deceptus sed gratis quitavit domino episcopo Agennensi decimam ecclesie Sancti Johannis de Flamant et quartam partem Sancti Jacobi de Rolhac, et omnes alias, etc. Juravit, etc.
 Data bulle ultimi instrumenti : anno Ma) CCb) Lc) tercio.

(618) – (EK10b].

Datum : Avinione, IIII nonas Junii, pontificatus nostri anno quarto. Clemens papa.


Notes

  1. Erreur manifeste pour “Castelnau-sur-l’Auvignon”.
  2. Erreur manifeste pour “Castelnau-sur-l’Auvignon”.
  3. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (95).
  4. On pourrait supposer que dans les deux versions, l’auteur des analyses a pris un “s” à crosse très recourbée et à longue canne (forme assez courante c. 1300) pour un “p”, et qu’il s’agirait de Sérignac-sur-Garonne, paroisse de l’archidiaconé de Brulhois (parfois de Queyran), Diocèse de Condom, 130, 132 (1326), 139 (1379), 144 (1381-1382). Mais on retrouve “Prinhac” dans l’analyse de l’inventaire c. 1500, cf. infra (1153). Sinon, il pourrait s’agir de Pérignac (cne de Montpezat), où il y a une abbaye, Diocèse d’Agen, 95 (1384-1385), 114, 116. (1520). Toutefois, l’identification la plus probable est à Sanctus Stephanus de Perinhaco, aujourd’hui Saint- Étienne-de-Londres (cne de Puymiclan) qui se trouve à proximité de Seyches, cf. (215), mas cette localisation détone par rapport au reste des bulles BX et EK.
  5. Seyches (Lot-et-Garonne), dans le diocèse d’Agen, au nord de Marmande.
  6. Voir notes de la cession (567).
  7. Voir notes de la cession (567).
  8. Ecclesia de Lissa, Diocèse de Condom, 34 (1326), 138 (1379), 142 (1381-1382), voir (532-1). Saint Sever serait l’ancien patronage de la cure (Lacapère, 111).
  9. “de Lissia” d’après la seconde version, voir note 1 et (532-1, 2).
  10. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (95).
  11. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (154).
  12. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (282).
  13. Cette micro-paroisse était donc distincte de celle indiquée dans (470).
  14. Cette paroisse n’est pas signalée dans Mussot-Goulard 1973, 244 (carte).
  15. Paroisse qui ne figure dans aucun pouillé. L’abbé Dubois suggère Saint-Jean de Flarrac, église ruinée près de Xaintrailles et de Vianne, sans plus de détails. La carte de Cassini n’en porte pas trace et les Notes Durengues ne la citent pas.
  16. Preceptor de Ginibreda pro ecclesia de Rolhaco, Diocèse de Condom, 139 (1379). Rouillac, hameau et site ecclésial, à 7 km au sud-est d’Astaffort.
  17. Odon Moys, dam., Hommages 1259, 17 (n° 3). On rencontre aussi Bernard, dam., Hommages 1286, 363 (n° 53). L’un et l’autre possèdent des biens à Astaffort.
Rechercher
Pessac
Chapitre de livre
EAN html : 9782356135063
ISBN html : 978-2-35613-506-3
ISBN pdf : 978-2-35613-508-7
ISSN : en cours
5 p.
Code CLIL : 3377; 3438
licence CC by SA

Comment citer

Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, “Édition du bullaire”, in : Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, Bullaire de l’évêché d’Agen, compilé par Jean Valier vers 1520. Les cessions de dîmes à l’évêque d’Agen, c. 1240-1290, Pessac, Ausonius éditions, collection Textes @quitains 1, 2023, 461-466, [en ligne] https://una-editions.fr/edition-du-bullaire-49-bulles-bx-et-ek [consulté le 06/11/2023].
10.46608/textesaquitains1.9782356135063.57
Illustration de couverture • Dos du bullaire de Valier ; signature de Jean Valier 1520 ©Archives départementales du Lot-et-Garonne.
Retour en haut
Aller au contenu principal