UN@ est une plateforme d'édition de livres numériques pour les presses universitaires de Nouvelle-Aquitaine

Édition du bullaire (662-677)

par

avec la collaboration d'Ézéchiel Jean-Courret

(661) – 54. – Bulles CK et FJ, articles (662) à (677).

Catalogue de 1790, n°80 : Ratification par Clément V des dons et concessions faites à l’évêque d’Agen du droit de dixme des paroisses de Saint-Pierre de Luzens, Saint-Vincent de Corneilhana), Estussan, Saint-George de Vilar près Condom, Puch, Montanachb), Pompiei, Notre-Dame de Betines près Sainte-Eulalie, Gauran, Arbussan, Pouy sur l’Osse, Saint-Salvi, Cardondec), Beraud, Gestars, Saint-Pierre de Boli, Saint-Laurens de Las Peyres et Saint-Pierre de Luze, depuis 1251 jusqu’en 1258.

a) CornilhanC. — b) Montanhac C. — c) Larlonde C.

(662) [f. 121r] \In archidiaconatu Brulhiensi./ – [f. 200v] \In baylivia Marmande./

(663) – (CK01) = (FJ01).

Sanctus Petrus de Luzens (= Luzan), l.-d., cne de Montréal-du-Gers (32) ?

\Parrochia de Luzens1./ Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram CK continetur qualiter Petrus Johannes de Taissezia) et Na Mazeta de Luzens cesserunt domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie Sancti Petri de Luzens et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juraverunt, etc.\Sancti Petri de Luzens./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter Petrus Johannis de Taissoi et Mab) Mazeta de Luzens cesserunt domino episcopo Agennensi decimam parrochie Sancti Petri de Luzens et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac promiserunt et juraverunt, etc., cotata hujusmodi bulla per litteram FJ.

a) Taissez C. — b) Sic cod. pour Na. Mamazeta B, D. Na Mazeta C.

(664) – (CK02) = (FJ02).

Corneillan (Saint-Vincent), cne de Montréal (32).

\Sancti Vincencii de Cornelhas./ Item plus, continetur qualiter Jaspanaa) de Sentet cessit et resignavit domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie Sancti Vincencii de Cornelhas et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Sancti Vincencii de Cornelhas./ Item plus, in hujusmodi bulla cotata per litteram FJ continetur qualiter Juspanaa) de Santet cessit, resignavit domino episcopo Agennensi decimam parrochie Sancti Vincencii de Cornelhas et omnes alias decimas, si quas habet in tota diocesi Agennensi, ac promisit et juravit, etc.

a) Sic cod. pour Yspana ? — b) Sic cod. pour Yspana ?

(665) – (CK03) = (FJ03).

Estussan, l.-d., cne de Lavardac (47).

[f. 121v] \Parrochia d’Estussano./ Item plus, continetur qualiter Arnaldus Lupa) d’Estussano2, domicellus, quitavit domino nostro episcopo Agennensi omnia jura que dictus domicellus habebat in tota decima parrochie d’Estussano pro parte sua, et omnes alias Agennensis diocesis. Juravit[f. 201r] \Parrochia d’Estussano./ Item plus, in eadem bulla describitur qualiter Arnaldus Lupb) d’Estussano, domicellus, non cohactus, sua gratuita voluntate, quitavit domino episcopo Agennensi omnia jura que dictus domicellus habebat vel habere debebat in tota decima parrochie d’Estussano que habebat pro parte sua, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.

a) Lux B, D. — b) Lupus B, D.

(666) – (CK04) = (FJ04).

Sanctus Georgius de Vilaris, l.-d. disparu, cne de Condom (32).

\Sancti Georgii de Vilaris./ Item plus, continetur qualiter Arnaldus Sarradura3, archipresbyter Feudi Lobonis, resignavit domino nostro episcopo Agennensi totam decimam parrochie Sancti Georgii de Vilaris prope Condomium, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Sancti Georgii de Villars./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter Arnaldus Sarradura, archipresbyter Feudi Lobonisa), non compulsus sed gratis resignavit domino episcopo Agennensi decimam parrochie ecclesie Sancti Georgii de Villars prope Condomium, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, si quas habebat, ac juravit, etc.

a) Loponis D.

(667) – (CK05) = (FJ05).

Puch-d’Agenais (47).

Montagnac-sur-Auvignon (47).

\Parrochia de Poch, parrochia de Montanhaca)./ Item plus, continetur qualiter nobilis vir dominus Gasto de Gontaldo4 gratis quitavit domino nostro episcopo Agennensi omnes decimas parrochiarum de Poch et de Montanhac, et omnes decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Parrochia de Poch, parrochia de Montanhac./ Item plus, in eadem bulla describitur qualiter nobilis vir dominus Gasto de Gontaldo, non compulsus sed sua mera voluntate, quitavit, absolvit domino episcopo Agennensi omnes decimas parrochie de Pocg et de Montanhac, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juravit tactis sacrosanctis evangellis manu, etc.

a) Montahac D.

(668) – (CK06) = (FJ06).

Pompiey (Sainte-Marie) (47).

\Sancte Marie de Pompei./ Item plus, continetur qualiter Odo de Pompei, domicel‹l›us, filius quondam Petri de Pompei, quitavit domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie Sancte Marie de Pompei et alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.Sancte Marie de Pompiei./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter Odo ‹de› Pompiei, domicellus de Sancta Eularia, filius quondam Petri de Pompiei, non cohactus, sed sua gratuita voluntate, resignavit domino episcopo Agennensi decimam parrochie Sancte Marie de Pompei et alias decimas quas tenebat in diocesi Agennnesi, ac juravit, etc.

(669) – (CK07) = (FJ07).

Santa Maria de Retinas (= Demnas), l.-d., cne de Xaintrailles (47) .

\Sancte Marie de Recinas5./ Item plus, continetur qualiter F. de Recinasa), laicus, gratis quitavit domino nostro Agennensi episcopo octavam partem decime parrochie Sancte Marie de Recinasb) prope Sanctam Eulariam6, et omnes alias decimas Agennensis diocesis. Juravit, etc.[f. 201v] \Sancte Marie de Betinas./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter F. de Betinas, laicus de Sancta Eularia, gratis dedit, concessit domino episcopo Agennensi octavam partem decime parrochie ecclesie Sancte Marie de Betinas prope Sanctam Eulariam, et omnia jura sua, si que habebat in dicta decima vel aliis diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.

a) Demnas C. — b) Demnas C.

(670) – (CK08) = (FJ08).

Gauran, l.-d., cne de Condom (32).

\Parrochia de Gauran./ Item plus, continetur qualiter Amatus de Gauran cessit, quitavit domino nostro Agennensi episcopo nonam partem decime quam ipse habebat in parrochia de Gauran ac a cetero dictam decimam non percipiet. Juravit, etc.\Parrochia de Gauran./ Item plus, continetur qualiter Amatus de Gauran cessit, quitavit domino episcopo Agennensi nonam partem decime quam habebat seu percipiebat in parrochia de Gauran et omnes alias decimas, si quas habet in tota diocesi Agennensi, ac juravit, etc.

(671) – (CK09) = (FJ09).

Arbussan (Sainte-Gemme), l.-d., cne de Poudenas (47).

[f. 122r] \Sancte Gemme./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter R. del Marchored7, burgensis de Medicino, dedit domino nostro episcopo Agennensi medietatem decime parrochie ecclesie Sancte Gemme d’Arbussan que est prope castrum de Podenas, et omnes alias decimas diocesis Agennensi. Juravit, etc.\Sancte Gemme d’Arbussan./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter G. R. del Macharod, burgensis de Medicino, sua mera voluntate cessit, quitavit domino episcopo Agenneni medietatem decime parrochie ecclesie Sancte Gemme d’Arbussan, que est prope castrum de Podenas, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juravit, etc.

(672) – (CK10) = (FJ10).

Pouy (Saint-Pierre), l.-d., cne de Moncrabeau (47).

Sancti Petri de Podio./ Item plus, continetur qualiter Petrus de Lassus et domina Gaichiona, uxor dicti Petri, burgensis de Neiraco, resignaverunt domino nostro episcopo Agennensi decimam ecclesie Beati Petri de Podio super Ossam et omni juri legalia) si quod habebant in predicta decima. Juraverunt, etc.\Sancti Petri de Podio./ Item plus, continetur in hujusmodi bulla qualiter Petrus de Lasus et domina Gaichiona, uxor dicti Petri, burgensis de Neriaco, non vi nec metu sed gratis quitaverunt domino episcopo Agennensi decimam ecclesie Beati Petri de Podio super Ossam et omne aliud ‹jus› legale et consuetudinarium, si quod habebant in predicta decima, ac juraverunt, etc.

a) Sic cod. pour omne jus legale ou renunciaverunt omni juri legali.

(673) – (CK11) = (FJ11).

Saint-Sauby, l.-d., cne de Condom (32).

Grasimis, l-d. disparu, cne de Condom (32).

Cardoeda, l-d. non identifié.

Béraut (Saint-Pierre) (32).

\Sancti Salvii, parrochia de Gaisiano, parrochia de Cardoeda, Sancti Petri de Beraut./ Item plus, continetur qualiter Forcius del Tilh, domicellus8, cessit, quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam illam partem decimarum quas ipse habebat in parrochia Sancti Salvii et de Gaysianura) et de Cardoeda et Sancti Petri de Beraut, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.[f. 202r] \Sancti Salvii, de Gaisiamurb), parrochia de Cardeda9, Sancti Petri de Berault./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter Forcius del Thil, domicellus, cessit, quitavit domino episcopo Agennensi totam illam partem decimarum quas ipse habebat in parrochiis Sancti Salvii et de Gaisrainurc) et de Cardedad) et Sancti Petri de Berault, et omnes alias decimas, si quas habet in tota diocesi Agennensi. Juravit, etc.

a) Gaisianno B, Gaysianus D. — b) Gaisamer B, Gaissamer D. — c) Gaisramur B, D, Grasimis C. — d) Tauzieda C.

(674) – (CK12) = (FJ12).

Gestars, l.-d. non identifié près de Fourcès (32) ?

\Parrochia de Gestars10. / Item plus, continetur qualiter Dominicus de Montaner gratis quitavit domino nostro episcopo Agennensi medietatem decime ecclesie de Gestars et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Parrochia de Gestars./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter Dominicus de Montaner, non deceptus sed gratis, quitavit domino episcopo Agennensi medietatem decime ecclesie de Gestars et omnes alias decimas, si quas habebat in diocesi Agennensi, ac promisit et juravit, etc.

(675) – (CK13) = (FJ13).

Sanctus Petrus de Boli, l.-d. disparu, cne de Saint-Orens-Pouy-Petit (32) ?

Item plus, continetur qualiter Bernardus de Boli, de Sancto Oriencio, resignavit domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie Sancti Petri de Boli11 et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Sancti Petri de Bolli./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter Bernardus de Boli, de Sancto Oriencio, gratis cessit domino episcopo Agennensi decimam parrochie Sancti Petri de Boli et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juravit etc.

(676) – (CK14) = (FJ14a), 28 février 1258 n. s.

Sanctus Petrus de Luzen, Luzan, l.-d., cne de Montréal-du-Gers (32) ?

Sanctus Laurencius de Las Peires, l.-d. non identifié.

[f. 122v] \Sancti Petri de Luzen./ Item plus, continetur qualiter Vitalis de Filartiga Larufads12, miles, quitavit domino nostro episcopo Agennensi medietatem partem decime parrochie ecclesie Sancti Laurencii dels Peyrosa) et medietatem partem decima parrochie ecclesie Sancti Petri de Luzen, ac omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Sancti Laurencii de Peycos, Sancti Petri de Luze./ Item plus, continetur in hujusmodi bulla qualiter Vitalis de Filartiguab) Larufadsc)13, miles gratis dedit, cessit, quitavit domino episcopo Agennensi, medietatem partem decime parrochie ecclesie Sancti Laurencii dels Peycos et medietatem partemdecime parrochie de Luze, et omnes alias Agennensis diocesis, ac juravit, etc.
 Datum bulle ultimi instrumenti : die ultima mensis Februarii anno Domini millesimo CCo LVIIo14.

a) Peyras B. — b) Filartiga B. — c) Larufadts D.

(677) – (FJ14b).

Datum in fine : Avenione, IIII nonas Junii, anno quarto pontifficatus nostri. Clemens papa, sigillo ut aliis precedentibus, etc., more Romane curie cum plumbeo et ‹cordula› canapis impendentibus sigillata, etc.


Notes

  1. Il ne s’agit pas de Ecclesia de Fluxano, Diocèse de Condom, 134 (1326), 136 (1379), 142 (1381-1382), qui en 1604 est une annexe de Saint-Pierre de Bomont près Condom (Lacapère, 108) mais plus vraisemblablement de Saint-Pierre de Lusam/Lusem en 1604, annexe de Notre-Dame de Lusanet (Lacapère, 109), site ecclésial sur la carte de Cassini à 7,5 km de Luzanet, actuellement un simple hameau.
  2. Probablement à rapprocher d’Arnaud Loup de Lasserre qui est parmi les nombreux coseigneurs du castrum, d’Estussan, Hommages 1259, 21 (n° 10), Hommages 1286, 352-353 (n° 6).
  3. Arnalda de Serradura, épouse de Amigot de Calciata, cède la même dîme (626).
  4. Sur la famille voir (120).
  5. Identifiée à “Notre-Dame de Dempnas”, annexe de Pierre-de Pompiey en 1604 (Lacapère, 111) à cause de la proximité avec Xaintrailles (cf. n. 2). Site ecclésial sur la carte de Cassini, église détruite à la Révolution, cf. Notes Durengues (Barbaste, par. Lausseignan, ann. Pompiey). Hameau à 1,8 km à l’est de Pompiey et 1,6 km au sud-sud-est de Xaintrailles.
  6. Xaintrailles.
  7. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (330).
  8. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (367).
  9. L’Historia condomiensis cite un alleu de Carderona, sans éléments de localisation (BnF, ms. lat. 5652, f. 21v).
  10. Voir (23).
  11. En 1604, Saint-Pierre de Bolin est l’annexe de Saint-Orens près de Condom (Lacapère, 109), il doit s’agir de Saint-Orens-Pouy-Petit.
  12. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (97).
  13. Paroisse non identifiée, il pourrait difficilement s’agir de Saint-Laurent de Fourcès mais peut-être d’une paroisse proche de Sainte-Quitterie de Las Peires qui est à proximité de Fourcès, (Lacapère, 108). Sur la carte de Cassini, le site de Laspeires porte le signe de deux églises. Une autre hypothèse consisterait à l’identifier au hameau de Laspeyres figurant sur la carte de Cassini, actuellement l.-d. inhabité à 1,5 km de Luzanet et donc moins de 10 km de Luzan. Ces localités se trouvent de toute façon dans le même secteur.
  14. Le même jour, un autre Vital de Filartigue, chev., surnommé lui “lo thopier”, cède d’autres dîmes en (531-1, 2). Le surnom était utile pour différencier deux proches parents.
Rechercher
Pessac
Chapitre de livre
EAN html : 9782356135063
ISBN html : 978-2-35613-506-3
ISBN pdf : 978-2-35613-508-7
ISSN : en cours
5 p.
Code CLIL : 3377; 3438
licence CC by SA

Comment citer

Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, “Édition du bullaire”, in : Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, Bullaire de l’évêché d’Agen, compilé par Jean Valier vers 1520. Les cessions de dîmes à l’évêque d’Agen, c. 1240-1290, Pessac, Ausonius éditions, collection Textes @quitains 1, 2023, 489-494, [en ligne] https://una-editions.fr/edition-du-bullaire-54-bulles-ck-et-fj [consulté le 06/11/2023].
10.46608/textesaquitains1.9782356135063.62
Illustration de couverture • Dos du bullaire de Valier ; signature de Jean Valier 1520 ©Archives départementales du Lot-et-Garonne.
Retour en haut
Aller au contenu principal