UN@ est une plateforme d'édition de livres numériques pour les presses universitaires de Nouvelle-Aquitaine

Édition du bullaire (706-717)

par

avec la collaboration d'Ézéchiel Jean-Courret

(705) – 58. – Bulles CO et EV, articles (706) à (717), [1250/1266-1280].

Catalogue de 1790, n°9 [1266-1280] : Approbation et ratification faite par Clément V à l’évêque et au chapitre Saint- Étienne d’Agen du droit de dixme des paroisses de Saint-Martin de Meyruc, Saint-Jean de Lausignan, Saint-Pierre ‹de› Tauziède, Saint-Jean d’Asque, Saint-Pierre d’Escussan, Saint-Martin le Vieux près Nérac et Saint-Martin de Pouil près Condon, depuis 1266 jusqu’en 1280.Catalogue de 1790, n° 44 [1250-1280] : Ratification par Clément V des dons et cessions faites à l’évêque d’Agen du droit de dixme des paroisses de Saint-Martin de Manieu, Lausignan, Tausiède, Ascousa), Estussan, Saint-Martin le Vieux près Nérac, Pouy près Condom, Canab) près Montcrabeau, Saint-Martin près Fourcès et Laplaigne1, depuis 1250 jusqu’en 1280.

a) Allons C. — b) Lannes C.

(706) [f. 125r] – [f. 182r] \In archidiaconatu Brulhiensi./

(707) – (CO01) = (EV01).

Trignan (Saint-Barthélémy), l.-d., cne de Mézin (47).

Sanctus Martinus de Mayren, l.-d. non identifié.

\Sancti Bartholomei de Trilhan2, Sancti Martini de Mayren3./ Item plus, \in quadam alia bulla cotata per litteram CO/ continetur qualiter Guailhardus du Puei4 et Guiraude de Nanas de Peu, serosa), et filius B. de Vilera quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi medietatem decime parrochie ecclesie Sancti Martini de Mairen et omnes alias decimas diocesis Agennensis, juravit, etc., excepta illa parte quam ipsi tenebant in parrochia Sancti Bartholomei de Trilhan occasione composicionis cujusdam facte inter dictum episcopum Agennensem, ex una, et predicti de Gualhard et serosb), ex alia, et promiserunt non venire contra etc. Juraverunt, etc. Et hoc in quadam alia bulla cotata per litteram CO.\Sancti Martini de Manieu./ Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram EV, continetur qualiter Guailhardus de Putic)et Guirauda et N’Anas de Puti, sorores dicti Gailhardi, filius et filie B. de Villere quondam, gratis quitaverunt domino episcopo Agennensi totam illam partem, jus et racionem quod habebant in decima Sancti Martini de Manieu, videlicet totam medietatem predicte decime ecclesie predicte Sancti Martini de Manieu, ac promiserunt et juraverunt, etc.

a) Sic cod. pour et N’Anas de Puei, seros . de Nanas Depen Seros B, D et N’Anas de Puei, sorores.C. — b) Sic cod. pour et ejus sorores. — c) Sic cod. pour Puei

(708) – (CO02) = (EV02).

Lausseignan (Saint-Jean), l.-d., cne de Barbaste.

Tauziette (Saint-Pierre), l.-d., cne de Nérac (47).

Asquets (Saint-Jean), l.-d., cne de Nérac (47).

\Sancti Johannis de Lausinha, Sancti Petri d’Auzieda, Sancti Johannis d’Asques./ Item plus, continetur qualiter domina Huga de Lart, filia quondam Ridonia) de Lart5, et domina Guirauda de Lausinhac quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi totum jus et omnem evictionem quod et quam habebant in decimis parrochiarum ecclesiarum bladi et vini Sancti Johannis de Lausinha et Sancti Petri d’Auzieda et Sancti Johannis d’Asques, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juraverunt, etc.\Sancti Johannis de Lausinha, Sancti Petri de Tausieda, Sancti Johannis d’Asquas./ Item plus, continetur qualiter domina Huga de Lart, filia quondam Bidob) de Lart et domine Guiraude de Lausinha, gratis desamparavit, quitavit domino episcopo Agennensi omnes decimas quas percipiebat in decimis, parrochiis ecclesiis bladi et vinic) Sancti Johannis de Lausinha, Sancti Petri de Tausieda, Sancti Johannis d’Asquas, ‹et› omnes decimas diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.

a) Sic cod. pour Bidonis ? Redoni B, D, Bidoni C. — b) Bidonis B. — c) Sic cod. pour in decimis bladi et vini parrochiarum ecclesiarum.

(709) – (CO03) = (EV03).

Estussan (Saint-Pierre), l.-d., cne de Lavardac (47).

Saint-Martin-le-Vieux, l.-d., cne de Nérac (47).

[f. 125v] \Sancti Martini, Petri d’Estussano, Sancti Martini Veteris./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter dominus Bernardusa) de Rupe, miles6, dominus d’Estussano, quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam partem et jus et racionem quod et quam ipse possidebat in decimis parrochiarum Beati Petri d’Estussano et Beati Martini vocati Veteris prope Neiracum, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.[f. 182v] \Sancti Petri d’Escussano, Sancti Martini vocati Veteris./ Item plus, continetur qualiter dominus Bernardusb) de Ruppe, miles, dominus d’Escussano in sua parte, quitavit, cessit, resignavit domino episcopo Agennensi, totam partem jus et racionem quod et quas habebat in decimis parrochiarum Beati Petri d’Escussano, Beati Martini vocati Veteris prope Neyracum, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.

a) Bertrandus B. — b) Bertrandus B, D.

(710) – (CO04) = (EV04).

Estussan (Saint-Pierre), l.-d., cne de Lavardac (47).

\Sancti Petri d’Estussano./ Item plus, continetur qualiter Falquetus de Rupe, domicellus, dominus d’Estussano7, quitavit, resignavit domino nostro episcopo Agennensi totam partem jus et racionem quod ipse possidebat in decima dea) parrochie Beati Petri d’Estussano, ac omnes alias Agennensis diocesis. Juravit, etc.\Sancti Petri d’Escussano./ Item plus, continetur qualiter Falquetus de Ruppe, domicellus, dominus d’Escussano in sua parte, cessit domino episcopo Agennensi totam partem jus et racionem quam, quod et quas percipiebat in tota decima parrochie Beati Petri d’Escussano, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.

a) Mot inutile.

(711) – (CO05) = (EV05).

Pouy (Saint-Martin), l.-d., cne de Condom.

\Sancti Martini de Podio./ Item plus, continetur qualiter Geraldus de Bordis, burgensis de Condomio8, cessit, quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam illam decimam quam ipse percipiebat in parrochia ecclesie Sancti Martini de Podio prope Condomium, ac juravit, etc.\Sancti Martini de Podio./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Geraldus de Bordis, burgensis de Condomio, sua mera voluntate resignavit domino episcopo Agennensi et sancte matrici ecclesie Sancti Stephani Agennensis totam illam decimam sive partem suam ipsius decime quam percipiebat ipse Geraldus in parrochia Sancti Martini de Podio prope Condomium, et juravit, etc.

(712) – (CO06) = (EV06).

Cannes, l.-d., cne de Condom (32).

\Parrochia de Cannis./ Item plus, continetur qualiter Guilhermus Arnaldi d’A[…]ana)9 et Augerus et Bertrandus d’A[..]amib) quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi totam illam partem, jus et racionem quod ipsi habebant in decima parrochie ecclesie de Cannis prope Montem Crepelli10, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juraverunt, etc.[f. 183r] \Parrochia de Cannis./ Item plus, in hujusmodi bulla describitur qualiter Guilhermus Arnaldi d’A[min]amc) et Augerius et Bertrandus d’Aviniam, fratres, filii et heredes Guilhermi Arnaldi d’A[vini]amd) quondam, pro se et suose) quitaverunt domino episcopo Agennensi totam illam partem et omne illud jus quod et quam habebant seu habere poterant in decima parrochie ecclesie de Cannis prope Montem Crapelli, et in tota eadem parrochia, ac promiserunt et juraverunt, etc.

a) Série de huit jambages peu lisibles entre A et a. d’A[…] B, d’Avinnam (=”d’Avignan”) C, d’Aumuam D. — b) Série de sept jambages peu lisibles entre A et a. d’A[…] B, d’Aminam, C, d’Aumuam D. — 
c) Série de six jambages peu lisibles entre A et a. — d) Série de six jambages peu lisibles entre A et a. — 
e) Sic cod. pour suis.

(713) – (CO07) = (EV07).

Fieux (47).

[f. 126r] \Parrochia de Feudis./ Item plus, continetur qualiter domina Guilherma de Altigiis, filia quondam domini Angelerii de Altigiis11, et Arnaldus Guilhermi de L’Artiga et Doatus de L’Artiga, filii, quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi quartam partem tocius decime parrochie ecclesie de Feudis ac omnes alias agennenses. Juraverunt, etc.\Parrochia de Feudis./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter domina Guilherma de Altigiis, filia quondam domini Angelerii de Altigii‹s›, et Arnaldus Guilhermus de L’Artiga et Doatus de L’Artiga, filii sui, alias cognominati Basta, gratis resignaverunt, cesserunt domino episcopo Agennensi quartam partem tocius decime bladi et vini parrochie ecclesie de Feudis et quicquid juris habebant in predicta decima vel aliis diocesis Agennensis, ac juraverunt, etc.

(714) – (CO08) = (EV08).

Fieux (47).

\Parrochia de Feudis./ Item plus, continetur qualiter Angelerius et Bernardus de L’Artiga, Geralda, Auda et Comitissa de L’Artiga, fratres, filii et filie domine Guilherme de Altigiis12 abjuraverunt et resignaverunt domino nostro episcopo Agennensi quartam partem tocius decime bladi et vini parrochie ecclesie de Feudis, ac omnes alias diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Parrochia de Feudis./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter Angelerius et Bernardus de L’Artiga, Garauda, Auda et Comm‹ti›issa de L’Artiga, fratres, filii et filie domine Guilherme de Altigiis, gratis quitaverunt domino episcopo Agennensi quartam partem decime tocius bladi et vini parrochie ecclesie de Feudis et quicquid juris habebant in predicta parrochia ecclesie de Feudis, et omnes alias Agennensis diocesis. Juraverunt, etc.

(715) – (CO09) = (EV09).

Saint-Martin, l.-d., cne de Fourcès (47) .

\Sancti Martini13./ Item plus, continetur qualiter Guilhermus Fabri de Sancto Martino, de castro de Forses, quitavit domino nostro episcopo Agennensi decimam parrochie ecclesie Sancti Martini prope Forses, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc[f. 183v] \Sancti Martini prope Forcesio./ Item plus, in eadem bulla describitur qualiter Guilhermus Fabri de Sancto Martino, de castro de Forces, gratis cessit, resignavit domino episcopo Agennensi decimam parrochie de Sancto Martino prope Forces, et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.

(716) – (CO10) = (EV10a), 1254/1255.

Laplagne, l.-d., cne de Gazaupouy (32).

\Parrochia de La Plana./ Item plus, continetur qualiter Guilhermus d’Avalhag quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam decimam de La Plana et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Promisit a cetero dictam decimam non colligere. Juravit, etc.\Parrochia de La Planha./ Item plus, in hujusmodi bulla continetur qualiter Guilhermus d’Avalhaga) pro se et suis quitavit domino episcopo Agennensi totam decimam de La Planha et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.
 Datum bulle ultimi instrumenti : anno Domini millesimo CCo Lo quarto, regnante Alfonso Tholosano comite, Agennensib) Condomiensi abbate14.

a) Avelhag C. — b) Sic cod. pour Augerio.

(717) – (EV10b).

Datum : Avenione, IIII nonas Junii pontificatus nostri anno quarto. Clemens papa.

Et sic finis istius ‹littere› alphabeti bullarum insertione documentorum domus episcopalis Agennensis sustancie.


Notes

  1. La séquence de deux noms après “Condom” est absente du n° 9 du catalogue mais présente dans CO et EV.
  2. Capellanus de Trinhano, Diocèse de Condom, 136 (1379), 141 (1381-1382). Site ecclésial (carte de Cassini), à 2,7 km au sud-ouest de Mézin.
  3. Non identifié, le seul nom approchant serait “Mayrac”, hameau à 2,2 km au sud-est du précédent, sur la cne de Lannes.
  4. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (371).
  5. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (418).
  6. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (149).
  7. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (149).
  8. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (172).
  9. Probablement à rapprocher de Rostand “d’Aurianni” qui cède sa part des dîmes de Cannes (171). Rostand est alors qualifié de damoiseau.
  10. Cannes se trouve à 3,5 km au sud de Moncrabeau.
  11. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (154). La cession suivante (714) confirme les liens familiaux entre les Lartigue et les Autièges.
  12. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (154).
  13. Peut-être le site de Saint-Martin qui figure encore sur la carte de Cassini à 2,4 km au nord-ouest de Fourcès.
  14. Auger d’Andiran (après 1247-† 1285).
Rechercher
Pessac
Chapitre de livre
EAN html : 9782356135063
ISBN html : 978-2-35613-506-3
ISBN pdf : 978-2-35613-508-7
ISSN : en cours
5 p.
Code CLIL : 3377; 3438
licence CC by SA

Comment citer

Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, “Édition du bullaire”, in : Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, Bullaire de l’évêché d’Agen, compilé par Jean Valier vers 1520. Les cessions de dîmes à l’évêque d’Agen, c. 1240-1290, Pessac, Ausonius éditions, collection Textes @quitains 1, 2023, 507-512, [en ligne] https://una-editions.fr/edition-du-bullaire-58-bulles-co-et-ev [consulté le 06/11/2023].
10.46608/textesaquitains1.9782356135063.66
Illustration de couverture • Dos du bullaire de Valier ; signature de Jean Valier 1520 ©Archives départementales du Lot-et-Garonne.
Retour en haut
Aller au contenu principal