UN@ est une plateforme d'édition de livres numériques pour les presses universitaires de Nouvelle-Aquitaine

Édition du bullaire (769-783)

par

avec la collaboration d'Ézéchiel Jean-Courret

(768) – 63. – Bulles CZ et EQ, articles (769) à (783).

Catalogue de 1790, n° 45 [1257-1298] : Ratification de Clément V des concessions des dixmes de Saint-Laurens près Touars, Saint-Romain, Mont près Causenta), Gardère, Bialère, Saint-Martin d’Auzads, Saint-Pierre de Pouy, Saint-Pierre de Batz, Saint-Luber de Causac près Condom, depuis 12571 jusqu’en 1298.

a) Causenx C.

(769) \[f. 136r] In archidiaconatu Brulhiensi./ – [f. 178r].

(770) – (CZ01) = (EQ01).

Saint-Laurent (47).

\Sancti Laurencii./ Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram CZ, continetur qualiter Galharda de Canparra, Portus Sancte Marie, quitavit domino nostro episcopo Agennensi omne jus et omnem evictionem quod et quam ipse habebat in decima parrochie ecclesie Sancti Laurencii prope Toarztza). Juravit, etc.[f. 178r] \Sancti Laurencii./ Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram EQ continetur et describitur qualiter Galharda de Canparrab), Portus Sancte Marie, quitavit domino episcopo Agennensi omnia jura, porciones, actiones et omnes decimas que et quas habebat et habere debebat in parrochia decime ecclesie Sancti Laurencii prope Touartz, ac alio quocumque modo habere val{l}eatc), ac juravit, etc.

a) Toartz B. — b) Camparra B, C. — c) Sic cod. pour valebat ?

(771) – (CZ02) = (EQ02).

Sanctus Romanus, l.-d. disparu, cne de Condom (32).

\Sancti Romani./ Item plus, continetur qualiter Beranus de Causada, burgensis de Condomio, cessit et resignavit domino nostro episcopo Agennensi decimam Sancti Romani et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.\Sancti Romani./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter Beranus de Causada, burgensis de Condomio, cessit, resignavit domino Agennensi episcopo decimam Sancti Romani et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juravit, etc.

(772) – (CZ03) = (EQ03).

Mons, l.-d., cne de Caussens (32).

\Parrochia de Mont./ Item plus, continetur qualiter Vitalis de Vilotaa) quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam illam decimam seu partem decime quam possidebat in parrochia ecclesie de Mont prope Causenes, ac juravit, etc.\Parrochia de Mont./ Item plus, continetur qualiter Vitalis de Bilocca, qui moratur a Causenesb), sua mera voluntate quitavit, cessit sancte matrici ecclesie Sancti Stephani Agennensis et domino Agennensi episcopo totam illam decimam seu partem decime quam habebat in parrochia ecclesie de Mont prope Causenesc). Juravit, etc.

a) Villota B, C.— b) Causencs B, C. — c) Causencs B, C.

(773) – (CZ04) = (EQ04).

Vialère, l.-d., cne de Moncrabeau (47).

Gardères, l.-d., cne de Moncrabeau (47).

\Parrochia de Gardella, parrochia de Bilera./ Item plus, continetur qualiter Guilhermus de La Burgada, presbyter, rector ecclesie parrochialis Montis Crapelli2, diocesis Agennensis, quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam illam partem decime quam ipse habebat in parrochiis ecclesiarum de Gardella et de Bilera, et omnes alias decimas diocesis, Agennensis. Juravit, etc., etc.[f. 178v] \Parrochia de Gardella, parrochia de Bilerea)./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter Guilhermus de La Burgada, presbiter, rector ecclesie Montis Crapelli, diocesis Agennensis, quitavit domino Agennensi episcopo totam illam partem decime quam ipse habebat in parrochia ecclesiarum de Gardella, de Bilereb) {et de Gardella}, ac promisit et juravit, etc.

a) Bilera B, D. — b) Bilera B, D.

(774) – (CZ05) = (EQ05).

Vialère, l.-d., cne de Moncrabeau (47).

Gardères (Saint-Martin), l.-d., cne de Moncrabeau (47).

\Sancti Martini de Gardela, parrochia de Bilera./ Item plus, continetur qualiter Petrus de La Burgada, filius Bernardi de La Burgada, de Monte Caprello, gratis quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam illam partem decime quam ipse habebat in decimis parrochiarum ecclesiarum Sancti Martini de Gardella et de Bilera, et omnes alias Agennensis diocesis. Juravit, etc.\Parrochia de Gardella, parrochia de Bilera./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Petrus de La Burgada qui moratur apud Montem Crapellum, filius Bernardi de La Burgada, quitavit domino episcopo Agennensi totam illam partem decime quam ipse habebat et habere debebat in parrochia ecclesiarum Sancti Martini de Gardella et de Billera, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juravit, etc.

(775) – (CZ06) = (EQ06).

Sanctus Martinus d’Anzads/Anxads ou d’Auzads/Auxads, l.-d. non identifié près de Condom.

[f. 136v] \Sancti Martini d’Anxadsa)./ Item plus, continetur qualiter Guiraldus de Fousarias et Bertrandus de Fousarias3, frater ejus, burgenses de Condomio, gratis cesserunt domino nostro Agennensi episcopo totam illam partem, jus et racionem quod ipsi habebant in decima parrochie Sancti Martini d’Anxadsb) et omnes alias decimas Agennensis diocesis, ac juravit, etc.\Sancti Martini d’Anzadsc)./ Item plus, continetur qualiter Guiraldus de Fousarias et Bertrandus, frater suus, burgenses de Condomio, gratis cesserunt domino Agennensi episcopo totam illam partem jus et racionem quam et quod ipse habebant in decima parrochie ecclesie Sancti Martini d’Anzadsd) et omnes alias agennenses, ac juravit, etc.

a) Auzads B, Auxads D. — b) Auzads B, Auxads C, D. — c) Auzads B, D.

(776) – (CZ07) = (EQ07).

Pouy (Saint-Pierre), cne de Moncrabeau (47) ?

\Sancti Petri de Podio./ Item plus, continetur qualiter Guilhermus de Vilar gratis cessit, quitavit domino nostro episcopo Agennensi totam illam partem, jus et racionem quam et quod ipse habebat in decima parrochie Sancti Petri de Podio et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc., etc., etc.\Sancti Petri de Podio./ Item plus, continetur qualiter Guilhermus de Vilar gratis cessit, quitavit domino episcopo Agennensi totam illam partem et jus et racionem quod et quas habebat in decima parrochie Sancti Petri de Podio et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juravit, etc.

(777) – (CZ08) = (EQ08).

Bax (Saint-Pierre), l.-d., cne de Nomdieu (47).

\Sancti Petri de Bads.4/ Item plus, continetur qualiter Bernardus de La Beiria, domicellus, non cohactus sed gratis dedit et cessit domino nostro episcopo Agennensi omnem decimam quam habebat in parrochia Sancti Petri de Bads et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.[f. 179r] \Sancti Petri de Bado./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Bernardus de La Berria, domicellus, non cohactus sed gratis quitavit domino Agennensi episcopo omnem decimam quam habebat et possidebat in tota parrochia Sancti Petri de Bado et omnes alias decimas diocesis Agennensis. Juravit, etc.

(778) – (CZ09) = (EQ09) – .

Item plus, continetur qualiter Geraldus de Berenes et Maria, soror ipsius, quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi omnes decimas quas tenebant in diocesi tota Agennensi. Juravit, etc.Item plus, continetur qualiter Geraldus de Berenes et Maria, soror ipsius, quitaverunt domino Agennensi episcopo omnes decimas quas habebant in tota {tota} diocesisb) Agennensi, ac juraverunt, etc.

a) Sic cod. pour diocesi.

(779) – (CZ10) = (EQ10).

Cahuzac (Saint-Luperc), l.-d., cne de Condom.

\Sancti Lupercii./ Item plus, continetur qualiter Ramundus ‹de› Maester et R(amund)usa), pater suus, burgenses de Condomio, quitaverunt domino nostro episcopo Agennensi totam illam partem decime quam ipsi percipiebant in parrochia Sancti Lupercii de Cauzagb)5 et omnes alias decimas Agennensis diocesis etc. Juravit, etc.\Sancti Lupercii de Cauzag./ Item plus, continetur qualiter R. de Maester et R., pater suus, burgenses de Condomio, cesserunt domino Agennensi episcopo totam illam partem decime quam ipse percipiebant in parrochia Sancti Lupercii de Cauzag, qui est prope Condomium, et omnes alias decimas diocesis Agennensis, ac juraverunt, etc.

a) R. G. D. — b) Causaco B, C.

(780) – (CZ11) = (EQ11) – .

[f. 137r] Item plus, in eadem bulla continetur qualiter Arnaldus de Maurello, de Sancto Oriencio6, gratis quitavit domino nostro episcopo Agennensi omnes decimas, jus et actiones quod habebat in decimis diocesis Agennensis.Item plus, continetur qualiter Arnaldus de Maurello, de Sancto Oriencio, gratis cessit et resignavit domino episcopo Agennensi omnes decimas quas habebat vel tenebat in diocesi Agennensi, ac juravit, tactis sacrosanctis evangeliis corporaliter, etc.

(781) – (CZ12) = (EQ12) – .

Item plus, continetur qualiter Guilhermus de La Cassanha, de Sancto Orientio7, gratis resignavit domino nostro episcopo Agennensi omnes decimas quas percipiebat in tota diocesi Agennensi et juravit, etc.[f. 179v] Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Guilhermus de La Cassanha, de Sancto Oriencio, cessit, resignavit domino Agennensi episcopo omnes decimas quas habebat vel tenebat in tota diocesi Agennensi, promisit ac juravit, etc.

(782) – (CZ13) = (EQ13a), 1251/1252. –.

Item plus, continetur qualiter Doatus de Torabren, de Sancto Oriencio cessit, quitavit domino nostro episcopo Agennensi omnes decimas quas habebat vel tenebat in diocesi Agennensi. Juravit, etcItem plus, in hujusmodi bulla continetur qualiter Doatus de Torabren, de Sancto Oriencio, cessit, resignavit domino episcopo Agennensi omnes decimas quas habebat vel tenebat in tota diocesi Agennensi, promisit et juravit.
 Data bulle ultimi instrumenti : anno Domini millesimo CCo Lo primo, Alfonso Tholosano, etc., Guilhermo episcopo8.

(783) – (EQ13b).

Datum Avinione, IIII Junii mensis pontificatus nostri anno quarto. Clemens papa.

[f. 137v]

[138rv]

(784) – [139r] Déclaracion des despens que mectea) et baillent par devers vous noble et puissant seigneur Monsieur le seneschal d’Agenoys et de Gascoigne ou votre honorable lieutenant et court presidiale d’Agen la par maitres Ramond de Resseguier, vicair9, et Eustache Dupuy10, thesaurier de reverend pere en Dieu, Monsieur le cardinal evesque d’Agen11, appellez à l’instance, et à l’encontre de Jehan Carrejat et Françoys Cieutat, appellans, et pour donner à entendre dont decendent lesdits despens.

a) Sic cod pour mectent.

(785) – [f.139v] Sequuntur quedam alia documenta domus episcopalis Agennensis inferius brevissime declarata et cotata per litteras ut hic in sequenti apparet, DE, DF, DG, DH, DI, DK, DM, DN, DO, DO, DP, DR, DS, DI, DY, DZ.


Notes

  1. (782) est daté de 1251/1252, si l’on pouvait tabler sur une parfaite exactitude du catalogue, le n° 45 renverrait à CZ plutôt qu’à EQ.
  2. Le cas de ce curé illustre la proximité entre domaine familial et exercice de fonctions pastorales ; dans l’article suivant (774), un autre La Burgada dont le père est de Moncrabeau cède les mêmes dîmes.
  3. Des membres de la même famille opèrent une cession dans la même paroisse mais sans être qualifiés de bourgeois de Condom (546). La paroisse n’est pas signalée dans Mussot-Goulard 1973, 244 (carte).
  4. Cappellanus de Batz, Diocèse de Condom, 139 (1379), 144 (1381-1382). Site ecclésial à 2,7 km au sud-sud-est de Nomdieu.
  5. L.-d. à 3 km au nord de Condom, cf. Mussot-Goulard 1973, 244 (carte).
  6. Peut-être Saint-Orens-Pouy-Petit.
  7. La précision ici “de Sancto Orientio” indique qu’il ne s’agit pas de la famille Lacassagne d’Agen, voir éléments à son propos dans (41). Comme dans l’article précédent, la localité est peut-être Saint-Orens-Pouy-Petit.
  8. Guillaume II (1247-1262).
  9. Att. 1516-1517 comme vicaire, puis chanoine 1521-1525, Ryckebusch 2001, 193 (n° 257).
  10. Eustachius att. 1506-1518 comme vicaire 1506 à 1518, visite le diocèse en 1506 et 1536, évêque de Santorin (1506-1512) et non de Saintes, ibidem, 152 (n° 40).
  11. Leonardo della Rovere, évêque 1487-1519, cardinal prêtre (1505), ibidem, 121-123 (n° 301).
Rechercher
Pessac
Chapitre de livre
EAN html : 9782356135063
ISBN html : 978-2-35613-506-3
ISBN pdf : 978-2-35613-508-7
ISSN : en cours
5 p.
Code CLIL : 3377; 3438
licence CC by SA

Comment citer

Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, “Édition du bullaire”, in : Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, Bullaire de l’évêché d’Agen, compilé par Jean Valier vers 1520. Les cessions de dîmes à l’évêque d’Agen, c. 1240-1290, Pessac, Ausonius éditions, collection Textes @quitains 1, 2023, 534-539, [en ligne] https://una-editions.fr/edition-du-bullaire-63-bulles-cz-et-eq [consulté le 06/11/2023].
10.46608/textesaquitains1.9782356135063.71
Illustration de couverture • Dos du bullaire de Valier ; signature de Jean Valier 1520 ©Archives départementales du Lot-et-Garonne.
Retour en haut
Aller au contenu principal