UN@ est une plateforme d'édition de livres numériques pour les presses universitaires de Nouvelle-Aquitaine

Édition du bullaire (907-917)

par

avec la collaboration d'Ézéchiel Jean-Courret

(906) – 74. – Bulles EL et GT, articles (907) à (917).

Catalogue de 1790, n° 78 [1239-1300] : Homologation et ratification de Clément V des dons et concessions faites à l’évêque d’Agen du droit de dixme des paroisses de Saint-Sever de Manirea) près le Port Sainte-Marie, Bornzel, Marcous près Beauville, Bourlenx, Saint-Jean de Belesme près Montpezat, Anthé, Doosse, Saint-Philipeb) et Saint-Léger1, Sainte-Foy et Trémons2 près Pene, depuis 1239 jusqu’en 1300.Catalogue de 1790, n° 227 [1239-1274] : Ratification par Clément V des dons et concessions faites à l’évêque d’Agen et à son chapitre du droit de dixme des paroisses de Saint-Sever près le Port Sainte-Marie, Estilhac3, Bornzel, Marcousc), Borlenx, Belesme près Montpezat, Anthé, Dausse, Saint-Félix, Sainte-Foyd) près Penee), depuis 1239 jusqu’en 1300.

a) Manères C. — b) Philippe C. — c) Nom omis C. — d) Foi C. — e) Penne C.

(907) [f. 171r] \In archidiaconatu Majori./– [f. 249v].

(908) – (EL01) = (GT01) – .

Item plus, in quadam alia bulla cotata per litteram EL continetur et describitur qualiter Raymundus d’Estilhac, domicellus4, non deceptus sed gratis quitavit domino episcopo Agennensi omnes decimas quas tenebat vel habebat in tota diocesi Agennensi, ac promisit et juravit, etc., etc.Item plus, continetur in quadam alia bulla cotata per litteram GT, qualiter Ramundus d’Estilhac, domicellus, non deceptus sed gratis quitavit domino episcopo Agennensi omnes decimas quas habebat vel tenebat in diocesi Agennensi, ac promisit, et juravit, etc.

(909) – (EL02) = (GT02).

Sanctus Severus (de Manira), l.-d. Manères, cne de Port-Sainte-Marie (47).

\Sancti Severi5./ Item plus, in eadem bulla continetur qualiter Ramundus Duran, habitator parrochie Sancti Severi prope Portum Sancte Marie, quitavit domino episcopo Agennensi omne jus, jura et actiones et porciones quod, que et quas habebat seu dicere tenebat in tota decima ecclesie parrochie Sancti Severi, ac omnes alias Agennensis diocesis. Juravit, etc.\Sancti Severii./ Item plus, continetur et describitur in hujusmodi bulla qualiter Ramundus Duran pro se et suis quitavit domino episcopo Agennensi omne jus, deverium quod habebat in tota decima parrochie ecclesie Sancti Severi, ac omnes alias Agennensis diocesis, ac promisit et juravit, etc.

(910) – (EL03) = (GT03).

Saint-Martin(-de Bournazel), l.-d., cne de Montaigu-de-Quercy (82).

[f. 171v] \Parrochia de Bornsello6./ Item plus, continetur qualiter Galhardus de Revelha et frater ejus Revelha, domicelli de Monte Acuto7, cessit, resignavit domino episcopo Agennensi omnes decimas de Bornsello et omnes alias decimas quas habebat in diocesi Agennensi, ac juravit, etc.\Parrochia de Bornzel./ Item plus, continetur qualiter Galhardus de Revelha et frater ejus {ejus} Revella, domicellus de Monte Acuto, de sua plena voluntate cessit, resignavit domino episcopo Agennensi omnes decimas de Bornzel et omnes alias decimas quas habebat vel tenebat in diocesi Agennensi, ac promisit, juravit, etc.

(911) – (EL04) = (GT04).

Marcoux, l.-d., cne de Beauville (47).

\Parrochia de Marcous./ Item plus, continetur qualiter Galhardus de Favols8 abjuravit et perpetuo reliquit domino episcopo Agennensi quicquid juris habebat seu percipiebat ipse vel aliquis pro illo in decima de Marcous que est juxta Bovis Villam, vel in aliquibus aliis locis diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.\Parrochia de Marcous./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Guailhardus de Favols, abjuravit, dereliquit domino episcopo Agennensi quicquid juris haberet et habere deberet quocumque modo in decima de Marcous prope Bovis Villam, vel aliquibus diocesis Agennensis, promisit et juravit, etc.

(912) – (EL05) = (GT05).

Bourlens (47).

\Parrochia de Borlenx./ Item plus, continetur qualiter domina Na Bernarda de Bosselhoa), uxor Arnaldi de Bosselho, militis9, gratis recognovit ac confessusb) fuit Arnaldo de La Basta, rectori parrochie de Ladinhaco, ut procuratori domini Agennensis episcopi pro dicto episcopo stipulanti et recipienti, se asserentisc) l’havia randudas et pagagasd) VII libras et meia, durante quo tempore dictus episcopus Agennensis tenebatur dicto Arnaldo de La Bosselhoe), racione cujusdam composicionis facte inter dictum ‹de› Bossilhof), ex una et, dominum Agennensem episcopum, ex alia, de la part del deme quod dictus de Bosselhog) habebat in parrochia ecclesie de Borlenx, ac promisit et juravit, etc.[f. 250r] \Parrochia de Borlen./ Item plus, continetur qualiter domina Bernarda de Bossilhoh), uxor domini Arnaldi de Bossilhoi), milesj), gratis recognovit ac confessusk) fuit habuisse a domino nostro Agennensi episcopo seu procuratore, videlicet summam septem librarum turonensium, et hoc racione cujusdam composicionis facte inter ipsas partes videlicet de illa parte decime quam habebat in parrochia ecclesie de Borlen, quam summam habuisse recognoverunt, etc. ac promiserunt et juraverunt, etc.

a) Sic cod. pour Rosselho ? — b) Sic cod. pour confessa. — c) Sic cod. pour asserente. Il manque au moins une conjonction faisant la liaison avec la proposition qui suit en occitan. — d) Sic cod. pour pagadas. — e) Sic cod. pour Rosselho ? — f) Sic cod. pour Rosselho ? Rosselho C. — g) Sic cod. pour Rosselho ? — h) Sic cod. pour Rosselho ? Rosselho C. — i) Sic cod. pour Rosselho ? Rosselho C. — j) Sic cod. pour militis.— 
k) Sic cod. pour confessa.

(913) – (GT06).

Bourlens (47).

\Parrochia de Borlen./ Item plus, continetur qualiter lauseana) Bertrandus de Monte Favesio, miles10, gratis confessus fuit habuisse a procuratore domini episcopi Agennensis videlicet septem libras turonensium racione composicionis supradicte decime de Borlen, ac juravit, etc.

a) Mot repris de l’original occitan, sic cod. pour laudans.

(914) – (EL06) = (GT07).

Saint-Jean-(de-Belesme), l.-d., cne de Montpezat (47).

\Sancti Johannis de Belesme./ Item plus, continetur qualiter Astorcus de Favos, domicellus11 qui moratur apud Bovis Villam, filius quondam Falqueti de Favos, constitutus in presencia r(everendi) patris domini Agennensis episcopi, qui gratis quitavit dicto domino episcopo Agennensi et venerabili domino Johanni Gerlhan12, canonico Sancti Stephani Agennensis, totam partem, jus et rationem quam et quod habebat in decima parrochie ecclesie Sancti Johannis de Belesme prope castrum Montis Pensati. Promisit dictus domicellus ac juravit, etc.\Sancti Johannis de Belesme./ Item plus, continetur qualiter Astortus de Favos, domicellus qui moratur apud Bovis Villam, filius condam Falqueti de Favos, gratis cessit domino episcopo Agennensi totam partem, jus et racionem quod et quam habebat in decima tocius parrochie Sancti Johannis de Belesme prope castrum Montis Pesati, ac promisit et juravit, etc.

(915) – (EL07) = (GT08).

Anthé (47).

Dausse (47).

Saint-Philippe (Félix)-de-Boidessel, ancien l.-d., cne de Montaigu-de-Quercy (82).

Saint-Léger, l.-d., cne de Penne-d’Agenais.

[f. 172r] \Parrochia d’Ante13, parrochia de Dolsa, Sancti Felicis, Sancti Leodegarii./ Item plus, continetur in eadem bulla qualiter Ramundus d’Ante, dictus d’Arvioa), miles, frater Rocabruni d’Ante domicelli14, gratis absolvit et quitavit domino episcopo Agennensi omnem porcionem seu partem et omnia jura quas et que idem Ramundus habebat racione, nomine aut occasione proprietatis vel dominii de jure vel consuetudini aut quocumque modo, in decimis bladi et vini et aliorum rerum parrochiarum ecclesiarum d’Ante, de Daoussa, de Sancto Felici et de Sancto Lagerio, et omnes aliarum parrochiarum Agennensis, ac juravit, etc.\Parrochia d’Ante, parrochia de Daoussa, Sancti Felici‹s›, Sancti Leodegarii./ Item plus, continetur qualiter Ramundus d’Ante, dominus d’Arviob)15, miles, frater Rocabruni d’Ante, domicelli, gratis quitavit, gurpivit domino episcopo Agennensi omnem porcionem seu partem et omnia jura quod et que, quac) vel quam habebat in decimis parrochiarum ecclesiarum d’Ante, Daoussa et de Sancto Felicid) et Sancti Leodegarii et omnium aliarum diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.

a) Arino B, D. — b) Arnio B. — c) Sic cod. pour Felice. Felice B. — d) Felice B.

(916) – (EL08a) = (GT09a), 4 décembre 1239.

Sainte-Foy, l.-d., cne de Penne-d’Agenais (47) .

Trémons, (47) .

\Sancte Fidis prope Pennam, parrochia de Tribus Montibus prope Pennam./ Item plus, continetur et describitur in hujusmodi bulla qualiter N’Auteiata) de Monte Securo, pater Arnaldi Galhardi, dedit, concessit domino episcopo Agennensi quartam partem tocius decime parrochie ecclesie Sancte Fidis prope Pennam, et terciam partem tocius decime parrochie ecclesie de Tribus Montibus prope Pennam, et amplius quicquid juris habebat in decimis predictis. Promisit et juravit, etc.[f. 250v] Item plus, continetur in eadem bulla et describitur qualiter N’Auteiac de Monte Securo, pater Arnaldi Gailhardi, de sua plena voluntate concessit et dimisit in perpetuam helemosynam domino episcopo Agennensi quartam partem tocius decime parrochie ecclesie Sancte Fidis prope Pennam, et terciam partem tocius decime parrochie de Tribus Montibus prope Pennam, et amplius quicquid juris habebat in dictis decimis vel aliis diocesis Agennensis, ac promisit et juravit, etc.
Datum bulle ultimi instrumenti : anno Domini millesimo CCo XXXo VIIIIo. R(aimundo)b) ‹comite› Tholose.Datum ultimi instrumenti bulle : die IXa Decembris, anno Domini millesimo CCo XXXVIIIIo, R. Tholosano comite16, A.17 Agennensi episcopo.

a) Autelat D. — b) regestatum B, D.

(917) – (EL08b) = (GT09b), 4 décembre 1239.

Datum Avenione, IIII nonas Junii, pontificatus nostri anno quarto. Clemens papa.Datum in fine bulle : Avenione, IIII nonas Junii pontifficatus nostri anno quarto, et sigillata et plumbata cum plumbo et cordulla canapis rubei croceique coloris impendentibus {sigillata}. Clemens, episcopus, servus servorum Dei, id est papa, etc.

Notes

  1. Nom absent du n° 227 du catalogue mais présent dans EL et GT.
  2. Nom absent du n° 227 du catalogue mais présent dans EL et GT.
  3. Nom absent du n° 78 du catalogue mais présent dans EL et GT, comme nom de personne et non de paroisse.
  4. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (347).
  5. Même cession que (639).
  6. Rector de Monte Acuto et de Bornazello, Diocèse d’Agen, 117 (1520). Site ecclésial et hameau à 1 km au sud-sud-est de Montaigu.
  7. Voir la cession de la dîme de Valprionde par Arnaud et son père, Séguin, chev. (77). Réveille est un lieu-dit de la cne de Montaigu, à 1,5 km au sud-est de Montaigu, le l.-d. Réveille-Haut présente toutes les caractéristiques topographiques d’un lieu-fort perché sur un étroit plateau.
  8. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (99-1).
  9. Arnaud de Roussillon, époux de Bernarda de Monfabès, est attesté en 1279 et 1282 par des accensements (Arch. dép. de Lot-et-Garonne 5 J 400).
  10. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (655).
  11. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (99-1).
  12. Sans doute le futur évêque (1282-1291) qui a donc bel et bien été chanoine de la cathédrale en même temps que de Saint-Caprais, cf. Ryckebusch 2001, 92-95 (n° 286).
  13. Cappellanus de Ante et de Sonval, Diocèse d’Agen, 86 (1326), 93, 106 (1384-1385), 119 (1520).
  14. Voir éléments sur la famille dans les notes de la cession (16).
  15. Les Arvieux, lieu-dit à 700 m. au nord de l’église de La Sauvetat-sur Lède, cf. notes de la cession (183).
  16. Raymond VII, comte de Toulouse (1222-1249).
  17. Arnaud de Galard (1235-1245).
Rechercher
Pessac
Chapitre de livre
EAN html : 9782356135063
ISBN html : 978-2-35613-506-3
ISBN pdf : 978-2-35613-508-7
ISSN : en cours
5 p.
Code CLIL : 3377; 3438
licence CC by SA

Comment citer

Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, “Édition du bullaire”, in : Lainé, Françoise, Simon, Pierre, avec la collaboration d’Ézéchiel Jean-Courret, Bullaire de l’évêché d’Agen, compilé par Jean Valier vers 1520. Les cessions de dîmes à l’évêque d’Agen, c. 1240-1290, Pessac, Ausonius éditions, collection Textes @quitains 1, 2023, 596-601, [en ligne] https://una-editions.fr/edition-du-bullaire-74-bulles-el-et-gt [consulté le 06/11/2023].
10.46608/textesaquitains1.9782356135063.82
Illustration de couverture • Dos du bullaire de Valier ; signature de Jean Valier 1520 ©Archives départementales du Lot-et-Garonne.
Retour en haut
Aller au contenu principal